غربالی درختان میوه هسته دار
Shot hole
بیماری گیاهی غربالی هسته داران دراکثر نقاط ایران روی انواع درختان میوه هسته دارمانند زردآلو، هلو، شلیل، آلبالو، گوجه، بادام و در برخی مواقع به گیلاس خسارت وارد می کند. به دلیل ایجاد جوش ها و لکه هایی که روی میوه زردآلو بوجود می آورد، ارزش صادراتی برگه زردآلو و قیسی را کاهش داده و طعم نامطبوعی به میوه می دهد.
علائم بیماری غربالی درختان میوه هسته دار:
حالت غربالی و سوراخ شدن برگ ها بارزترین و فراوان ترین نشانه بیماری گیاهی غربالی هسته داران است. بیماری اغلب به برگ، میوه و سرشاخه های درختان هسته دار حمله می کند ولی اندام های مورد حمله در میزبان های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند. علائم بیماری روی برگ همزمان با رشد جوانه های برگی به صورت لکه های گرد، کوچک و قرمز با مرکز تیره بروز پیدا می کند. لکه ها به تدریج بزرگ شده و از وسط شروع به خشک شدن می کنند. به مرور بافت مرده جدا شده و ظاهری غربالی ایجاد می شود. اطراف سوراخ ها نیز نوار چوب پنبه ای باقی می ماند.
در صورت شدت بیماری روی درختان گیلاس و تجمع لکه ها، برگ ها تماما زرد شده و می ریزند. به طور کلی لکه ها در آغاز پیدایش کوچک و ارغوانی اند ولی به تدریج بزرگترشده و به رنگ قهوه ای درمی آیند . با توسعه بیماری گیاهی غربالی لکه ها چوب پنبه ای و زبر می شوند. نشانه های بیماری روی میوه زردآلو به صورت تاول های برجسته و به رنگ ارغوانی تا قهوه ای دیده می شود.
این بیماری باعث خشک شدن گوشت تا هسته میوه گیلاس شود.علائم بیماری گیاهی غربالی روی میوه آلبالو شبیه گیلاس بوده ولی عمق فرورفتگی لکه ها کمتراست. ممکن است روی میوه گوجه سبز ترشح صمغ بدون ظهور لکه های مشخص دیده شود. نشانه های بیماری روی میوه هلو به دو صورت ظاهر می شود. یکی به صورت ریزش میوه، هنگام رسیدن و دوم ایجاد لکه های قهوه ای. پیدایش لکه های بیماری روی شاخه های هلو و شلیل عمومیت دارد. به طور معمول شاخه های زردآلو، آلو و گوجه مورد حمله این بیماری قرار نمی گیرند. بیماری روی شاخه های گیلاس ابتدا به صورت لکه های قهوه ای و برجسته ظاهر می شود که به تدریج حالت زخم به خود می گیرند. علائم روی سرشاخه های بادام به صورت لکه های گرد، بیضی شکل، به قطر یک تا چند میلی متر، قهوه ای با مرکز روشن و شبیه چشم است. لکه ها گاه ترک خورده و از آنها صمغ خارج می شود. علائم روی سرشاخه های هلو و بادام شبیه به هم هستند با این تفاوت که روی شاخه های هلو زخم ها معمولاً بزرگترو صمغ زدگی آنها بیشتر است. روی شاخه های زردآلو زخم های ارغوانی به قطر چند میلی متر تشکیل می شود. روی شاخه های آلو و گوجه علائمی بروز پیدا نمی کند.
نحوه انتشار و چرخه زیستی قارچ عامل بیماری غربالی درختان میوه هسته دار:
قارچ عامل بیماری گیاهی غربالی هسته داران Wilsonomyces carpophilus نامیده می شود. زمستان گذرانی قارچ به مدت یک سال، روی جوانه های آلوده یا زخم های شاخه ها صورت می گیرد. این قارچ در هوای مرطوب و بارانی در اثر ترشح آب پراکنده شده، جوانه زده و تولید آلودگی می کند. توسعه آلودگی در زمستان ادامه داشته و فقط در سرمای زیاد متوقف می شود. توسعه آلودگی بیماری ارتباط مستقیم به میزان بارندگی در بهار و پاییز دارد.
راههای پیشگیری و کنترل بیماری غربالی درختان میوه هسته دار:
- انتخاب انواع ارقام مقاوم و سالم
- هرس اندام های آلوده و سوزاندن آن ها برای جلوگیری از آلودگی در سال های بعد
- ضدعفونی کردن ابزار هرس بعد از هرس سرشاخه های آلوده با بردوفیکس رقیق نشده
- جمع آوری و انهدام بقایای آلوده
- سمپاشی دوره ای چهارگانه با بردوفیکس :
- سم پاشی با بردوفیکس 10 در هزار پس از ریزش 70 درصد برگ ها در پاییز
- سم پاشی با بردوفیکس 10 در هزار قبل از تورم جوانه ها
- سم پاشی با بردوفیکس 5 در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها
- سم پاشی با بردوفیکس 5 در هزار بلافاصله بعد از تشکیل میوه
در صورت وجود آلودگی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری، سمپاشی با بردوفیکس 5 در هزار 15 تا 20 روز بعد تکرار شود.