بخش دوم دفع آفات : دفع آفات به طور اعم - Page 05
مازریون(هفت برگ)
و اگر با سویق(آرد جو یا گندم) بیامیزند، و بر آب بابونه عجین کنند، موش یا سگ از آن بخورند، هلاک شود(عجایب قزوینی).
نارنج
و دخان او(نارنج) مورچه را هلاک کند(عجایب قزوینی).
نانخواه
نانخواه دفع عفونت جمله هوام بکند. شیخ الرئیس گوید، شراب او را نهش هوام و حیات را نافع بود(عجایب قزوینی).
نعنا
نعناع دیوچه جامه را تباه کند(فرخ نامه).
وَرد(گل سرخ)
حیات از چوب گل بگریزد(عجایب قزوینی).
منابع حیوانی
بز
و اگر خون بز کلان سال که آن را تیس گویند و در موضع از خانه بریزند کک بر آن جمع شود(معرفت فلاحت).
خارپشت
و اگر پیه خارپشت(جوجه تیغی) بر چوبی مالند و در خانه فرو برند کک بر آن جمع شود(معرفت فلاحت).
شتر
اگر استخوان ساق شتر خرد کنند و با آب در سوراخ موش ریزند همه بگریزند و آنجا نمانند(نزهت نامه علایی).
و اگر پرده از موی شتر بافته باشند و در خانه بیاویزند پشه گرد آن خانه نگردد(معرفت فلاحت).
طاووس
شیخ الرئیس گوید در مکانی کهطاووس باشد حشرات و هوام نبود. شریف گوید چون آن را (طاووس) در دست نگه دارند و مار ببیند، هیچ حرکت نتواند کرد و بیخود گردد(عجایب قزوینی).
سرگین
و اگر سرگین گاو یا گوگرد یا تراشه چوب ناژو(درختی از تیره سرو و کاج) یا چوب انجیر دود کنند پشه از آن موضع بگریزد(معرفت فلاحت).
سرگین گاو نر را بسوزانند پشه از دودش گریزان است(قانون).
شاخ گاو
برای راندن ملخ، اگر سرو چپ گاو بر آتش دود کنند ملخ آنجا فرو نیاید و بهتر آن است که در اول چون پیش رو خواهد آمدن و رسیدن جمله مردم دیه پنهان شوند خرد و بزرگ و در های خانه ببندند و هیچ روی ننمایند، ملخ از آنجا بگذرد و فرو نیاید. و در اول پدید آمدن چون خوشه هنوز سر نزده باشد بر راه روش ایشان آتش بنهند و چاهی بکنند و لختی بسوزانند که از بوی آن بیشتر بمیرند یا در آن چاه افتند و آنچه بماند سست و ضعیف و بی قوت باشد(نزهت نامه علایی).
اگر سرو چپ گاو را بر آتش دود کنند ملخ و کرم بمیرد و بگیرد(نوادرالتبادر) و (معرفت فلاحت).
شاخ چپ گاو ماده با سرگین گاو دود کنند ملخ بگریزد(نفائس الفنون) و (معرفت فلاحت).
و همچنین اگر اندرون ظرفی به روغن گاو مالند و آنرا در میان خانه دفن کنند چنانچه سر او گشاده باشد ککان بر آن جمع شود(معرفت فلاحت).
و اگر پیه شیر در حیوانی مالند مگس گرد آن حیوان نگردد(معرفت فلاحت).
هدهد
ارضه(موریانه) و این کرمی است که چوب و کاغذ خورد. در هر خانه که هدهد باشد ارضه در آن خانه پیدا نشود. و اگر عضوی از اعضای هدهد در خانه بسوزند ارضه که باشد بمیرد(معرفت فلاحت).