بخش دوم دفع آفات : دفع آفات به طور اعم
منابع نباتی
اُشنان (چوبک)
از دخان او جمله هوام بگریزند(عجایب قزوینی).
اَربه (خرمای جنگلی)
جعده (معرب اربه) اگر دود کنند و در خانه گسترند حشرات را می راند (قانون).
افتیمون
و همچنین افتیمون (سِس. گیاهی سرخ رنگ) وشو نیز با سرو گاو کوهی خرد کنند و از آن مانند بندق سازند با سرکه هر وقت چون یکی از آن بر آتش نهند همه هوام بروند (نزهت نامه علایی).
افسنتین
آب افسنتین و آب گندنا یا آب ترمس و نمک بر کشتزار و درختان فشانند ملخ بر آنجا برننشیند و از آنجا بگذرد (نزهت نامه علایی).
و اگر افسنتین و حنظل بکوبند و در آب آغشته کنند یک شبانه روز و آن آب را در خانه بپاشند کک بمیرد و همچنین است سیاه دانه (معرفت فلاحت).
در معرفت دفع کردن سوس (بید)، این کرمی است که پشمینه خورد. افسنتین و سیاهدانه و پودنه جویباری در میان جامه پشمینه کنند از این کرم محفوظ ماند (معرفت فلاحت).
البنج (بنگ دانه)
و همچنین بزرالبنج و پیاز عنصل و بیخ کرنب وخبثالحدید(گدازه آهن) موش را بکشد(معرفت فلاحت).
انار
و بیشتر هوام از رایحه چوب او(انار) بگریزند و از برای این معنی بعضی طیور چوب رمان(انار) را در آشیانه خود بنهند، تا هوام و حشرات، گرد غسای(بَسر. خواست بیجا) او نگردد. و شیخ الرئیس گوید، که قُضبان(جمع قضیب. شاخه درخت) درخت رمان عظیم خاصیتی عجب دارد از بهر دفع هوام و همچنین دخان چوب او. و محمد زکریا گوید، دخان چوب او دفع حیات(مارها) کند و دفع جمله هوام(عجایب قزوینی).
چوب درخت انار یا برگ آن دود کنند مار بگریزد(معرفت فلاحت).
انجیر
محمد بن زکریا گوید دخان انجیر دفع پشه کند (عجایب قزوینی).
بادرنگ
شیخ الرئیس گوید، (بادرنگ) عقرب را هلاک کند (عجایب قزوینی).
شیخ الرئیس گوید، و اگر در آب کنند و از آن آب خانه را رش کنند(بپاشند)، مگس از آنجا بگریزد (عجایب قزوینی).
باقلای مصری
شیخ الرئیس گوید، و اگر در آب کنند(ترمس را) و از آن آب خانه را رش کنند، مگس از آنجا بگریزد (عجایب قزوینی).
بلوط
خاکستر چوب بلوط در سوراخ موش کنند همه کور شوند و یکدیگر را بکشند (نزهت نامه علایی).
اگر خاکستر چوب بلوط را در سوراخ موش کنند کور شود(نوادرالتبادر) و (معرفت فلاحت).
هر که بلوط را با قرطاس و دانه کدوی تلخ یا بیخ کَبَردر خانه دود کند مگس بمیرد(ارشادالزراعه).
و اگر خاکستر چوب بلوط بر در سوراخ موش کنند چون موشان بوی آن بشنوند یکدیگر را بکشند یا بگریزند(معرفت فلاحت).