شوره سیاه سیب زمینی
Potato black scurf
بیماری گیاهی رایزوکتونیای سیب زمینی، به اسامی دیگری از جمله شانکر رایزوکتونیایی ساقه و شوره سیاه سیب زمینی معروف است. این بیماری از بیماری های شایع در مناطق کشت سیب زمینی بوده و نشانه های بیماری روی تمام قسمت های بوته قابل مشاهده است. عامل این بیماری روی طیف وسیعی از محصولات کشاورزی از جمله هویج، چغندرقند، گل کلم، گوجه فرنگی، کاهو، تنباکو، پیاز، آفتابگردان و ... مشاهده می شود.
علائم بیماری شوره سیاه سیب زمینی:
نشانه های بیماری روی سطح غده و بافت های زیر خاک، شامل تشکیل بافت های ناهموار، نامنظم، سخت، قهوه ای تیره یا سیاه می باشد. در مواقعی که آلودگی شدید باشد، غده از حالت طبیعی خارج شده و ترک می خورند. آلودگی ساقه های زیرزمینی در ابتدای مراحل رشد ممکن است باعث قطع ارتباط گیاه با غده شود. در شرایط مرطوب بافت پودری سفید یا خاکستری کمی بالاتر از ناحیه اتصال ساقه با خاک مشاهده می شود. بیماری گیاهی شوره سیاه سیب زمینی باعث ایجاد زخم های آفتاب سوخته، آجری یا قهوه ای رنگ روی ساقه و نزدیک به سطح خاک می شود. با گسترش توده قارچی در داخل ساقه اصلی، برگ ها به سمت بالا پیچ خورده، ضعیف و زرد می شوند. زخم های روی نوک جوانه رشدی باعث به تاخیر افتادن خروج جوانه از خاک یا عدم خروج گیاهچه از خاک می شود.
عامل بیماری، نحوه انتشار و چرخه زیستی شوره سیاه سیب زمینی:
عامل بیماری گیاهی شوره سیاه سیب زمینی، قارچ Rhizoctonia solani می باشد. این قارچ توسط خاک های آلوده و قطعات بذری آلوده جابجا می شود. شرایط آب و هوایی مرطوب و محدوده دمای 13 الی 18 درجه سانتی گراد تاثیر زیادی در رشد عامل بیماری دارد. زمستان گذرانی قارچ برای مدت چندین سال روی بقایای گیاهی داخل خاک و غده های آلوده اتفاق می افتد.
راه های پیشگیری و کنترل بیماری شوره سیاه سیب زمینی:
- استفاده از ارقام دارای مقاومت نسبی و عاری از بیماری
- جمع آوری بقایای آلوده گیاهی داخل خاک
- کاشت سطحی غده ها در حد امکان
- تناوب زراعی طولانی مدت با غلات و باریک برگ ها
- برداشت زود هنگام غده در ابتدای تشکیل پوست
- کشت غده ها در دمای بیشتر از 20 درجه سانتی گراد
- استفاده از بردوفیکس به شرح زیر:
- ضدعفونی غده ها قبل از کاشت با نسبت 5 در هزار
- ضدعفونی خاک بلافاصله بعد از کاشت با نسبت 5 در هزار
- سم پاشی با نسبت 5 در هزار هنگام جوانه زنی و باز شدن اولین برگ ها
- سم پاشی با نسبت 5 در هزار در زمانی که ارتفاع بوته ها 10-15 سانتی متر هستند
- تکرار سم پاشی با نسبت 5 در هزار با فواصل دو هفته یک بار تا زمان برداشت